Scroll naar beneden voor de interactieve kaart, werkt deze niet, klik dan hier.

PFAS in Kaart – vervuiling in Europa – een groeiend milieuprobleem

Uit een groot journalistiek onderzoeksproject, het Forever Pollution Project, blijkt dat PFAS-vervuiling in Europa veel ernstiger is dan tot nu toe werd gedacht. PFAS zijn chemische stoffen die onder meer worden gebruikt in waterafstotende kleding, anti-aanbaklagen in pannen, voedselverpakkingen en brandblusschuim. Omdat deze stoffen nauwelijks afbreken, worden ze ook wel “eeuwige chemicaliën” genoemd. Ze hopen zich op in het milieu én in het menselijk lichaam, wat gezondheidsrisico’s met zich meebrengt.

De omvang van de vervuiling

Het onderzoek bracht bijna 23.000 locaties in Europa in kaart waar daadwerkelijk PFAS zijn aangetroffen. Daarnaast zijn er nog eens ruim 21.000 plaatsen geïdentificeerd als ‘verdacht’ – plekken waar waarschijnlijk ook PFAS aanwezig zijn vanwege nabijgelegen industrie, afvalverwerking of militaire activiteiten. Vooral in de buurt van chemische fabrieken, luchthavens en oefenterreinen van brandweer is de kans op vervuiling hoog.

Hotspots met gevaarlijke concentraties

Meer dan 2.100 locaties in Europa zijn aangemerkt als ‘hotspots’ – hier zijn PFAS-concentraties gemeten die boven de 100 nanogram per liter liggen. Dat is een niveau dat volgens wetenschappers schadelijk kan zijn voor de volksgezondheid. In sommige gevallen gaat het zelfs om concentraties die honderden of duizenden keren boven die grens uitkomen. Denk aan lozingen in rivieren, verontreinigde grondwaterlagen en gebieden rondom industriële installaties.

De situatie in Nederland

Ook Nederland komt duidelijk naar voren op de kaart van vervuilde locaties. Een bekend voorbeeld is de Chemours-fabriek in Dordrecht, waar al jarenlang PFAS in de omgeving worden aangetroffen. Onderzoek toont aan dat niet alleen de directe omgeving van de fabriek, maar ook bredere gebieden daarbuiten vervuild zijn geraakt via lucht en water. Vergelijkbare situaties spelen zich af rond andere chemische bedrijven en luchthavens.

Gezondheidsrisico’s

Blootstelling aan PFAS wordt in verband gebracht met diverse gezondheidsproblemen, zoals een verhoogd risico op kanker, schade aan het immuunsysteem, hormonale verstoringen en verminderde vruchtbaarheid. Omdat de stoffen zich opstapelen in het lichaam, kan langdurige blootstelling zelfs bij lage concentraties al tot gezondheidsproblemen leiden.

Milieukosten en politieke discussie

Het saneren van PFAS-vervuiling is technisch lastig en zeer kostbaar. Zonder ingrijpen zouden de totale maatschappelijke kosten in Europa kunnen oplopen tot meer dan 2.000 miljard euro over een periode van twintig jaar. Tegelijkertijd wordt de politiek geconfronteerd met sterke lobby vanuit de chemische industrie, die zich verzet tegen strengere regelgeving. Ondanks die druk werken verschillende landen aan een Europees verbod op het gebruik van PFAS, maar dat proces verloopt langzaam.

Wil je inzoomen op de kaart? Klik dan op -Zoom In- Linksbovenin.